دانشگاه آزاد اسلامی

واحد تهران جنوب

 دانشکده مدیریت و حسابداری

 گروه :

مدیریت صنعتی

 عنوان:

ارتقاء فناوری و نوآوری در کارخانه پارس خودرو

 Promotion of innovation and technology in central of pars khodro

 استاد راهنما :

دکتر ابوتراب علیرضائی

 نام و نام‌خانوادگی دانشجو :

سعید اسمعیلی

 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………… 1

چکیده …………………………………………………………………………………………………….. 10

فصل اول :……………………………………………………………………………………… 13

کلیات ……………………………………………………………………………………………………… 14

بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………… 18

فرضیه‌ها ………………………………………………………………………………………………. 26

متدولوژی ………………………………………………………………………………………………. 28

روش شناسایی تحقیق و کارآموزی …………………………………………………………………….. 31

فصل دوم :………………………………………………………………………………………….. 34

تئوری پردازیی ………………………………………………………………………………………. 35

ادبیات موضوع ………………………………………………………………………………………. 42

فصل سوم :…………………………………………………………………………………………. 108

جامعه …………………………………………………………………………………………………. 109

جامعه آماری ………………………………………………………………………………………… 112

جامعه نمونه …………………………………………………………………………………………. 113

پرسشنامه …………………………………………………………………………………………….. 115

مدل‌های آماری …………………………………………………………………………………….. 117

فصل چهارم :…………………………………………………………………………………………. 120

تجزیه و تحلیل آماری …………………………………………………………………………… 121

فصل پنجم :…………………………………………………………………………………………. 126

نتیجه‌گیری …………………………………………………………………………………………… 127

پیشنهادات …………………………………………………………………………………………….. 132

منابع تحقیق : ………………………………………………………………………………………… 136

مقدمه

ممکن است به دفعات شنیده باشیم که سازمانهای هر چندنوآور از صحنه رقابت خارج می شوند ، اما سازمانهای دیگر در همان محیط با موفقیت به کار خود ادامه می‌دهند.

آیا سازمانهایی که از صفحه رقابت خارج می‌شوند ، می‌خواستند به چنین سرنوشتی دچار شوند ؟ در پاسخ باید گفت که نمی‌خواستند یا نمی‌خواهند به چنین سرنوشتی دچار شوند سازمانهای کنونی باید دنبال خلاقیت و نوآوری باشند و برای اینکه از بین نروند همواره باید افراد را تشویق به نوآوری نمایند و پدیده تغییر را با آغوش باز بپذیرند .( رابینز ، 1376)

در اغلب موارد سازمانی کمتر به امر خلاقیت و نوآوری دست می‌زنند زیرا آن را تجارت ریسک‌داری می‌پندارند که باید از کار اصلی خود منحرف شده و به اموری که هنوز امتحان نشده‌اند ، بپردازند .

سازمانی باید با ساختارهای متناسب سازمانی که متضمن پرورش و رشد خلاقیت باشد به رویارویی آینده بپردازند و در غیر این صورت محکوم به فنا هستند . دی گرین در نوشته خود با عنوان « سازمان برازنده و شایسته » بر این باور است که سازمانی باید حالت سازگاری به خود بگیرند . سازمان خوب و شایسته آن است که محیط را در ک کند ، اطلاعات و آگاهی‌های بایسته را به سرعت آماده کند ،‌سریع پاسخ دهد ، بستر مناسبی برای پرورش خلاقیت و نوآوری باشد ، از تجربیات بیاموزد و ساختار خود را بازنگری کند .( Degreem, 1982)

روند رو به رشد تکنولوژی و رقابت فشرده در صنایع و سازمانهای مختلف ، ضرورت خلاقیت و‌ نوآوری را اجتناب ناپذیر گردانیده است و سازمانهایی موفق هستند که خود را با این روند تطبیق دهند در غیر اینصورت محکوم به شکست هستند .

در کشور ما به دلیل برخورداری از ارتکاب طبیعی و منابع خدادادی متاسفانه به فرایند نوآوری توجه چندانی مبذول نگردیده است و منتظر بوده‌ایم تا دیگران برای ما فکر کنند و به تولیدات محصولات و فرآیندهای جدید بپردازیم و نتایج آنها را پس از مدت طولانی و منسوخ شده دریافت و به کار گیریم .

در مباحث علمی غالباً مفاهیم تحقیق در روش علمی بصورت مراتب بکار برده می‌شود هر چند بین این دو وجوه مشترک معنایی وجود دارد ، ولی تفکیک آنها موجب تمیز اختلاف بین آنها می‌شود . تحقیق ، روندی منظم‌تر و قوی‌تر و وسیع‌تر از روش علمی است ، تحقیق با ساختار منظم‌تری از کنکاش توام است ،‌که معمولاً منجر به نوعی ثبت مراحل و گزارش نتایج و دستاوردها می‌شود . هر چند می‌توان روح علمی را بدون تحقیق بکار گرفته ولی تحقیق علمی را نمی‌توان بدون روش و جوهر علمی انجام داد .بنابراین تحقیق ، عرصه تخصصی‌تری از روش شناسایی است .( دلاور ، 1380)

جان دیوی ( J.Dewey) پژوهش را عبارت از فرایند جستجوی منظم‌ برای مشخص کردن یک موقعیت می‌داند بنابراین پژوهش ، فرایندی است که از طریق آن می‌توان درباره ناشناخته‌ها به جستجو پرداخت ، و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرده در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته را تحت عنوان روش شناسی یاد می‌شود .( سرمدی ، 1380)

 کنترل دقیق ،‌شرطی که مانع عوامل نامربوط و مزاحم می شود

نمونه‌گیری صحیح ، شرطی که یافته‌های پژوهشی را قابل بسط و تعمیم می‌سازد .

رعایت شرط اول ، امتیاز درونی ، و رعایت شرط دوم ،‌اعتبار بیرونی تحقیق را موجب می‌شود . هر تحقیق خاص ، ممکن است دارای هر نوع اعتبار یافاقد یکی از آنها باشد . منظور این نیست که در مواردی که اعتبار درونی یا بیرونی در تحقیق اهمیت دارند ، می‌توان فقدان دیگری را نادیده گرفت ، بلکه منظور این است که مواردی یافت می‌شود که یکی از دو مساله حاکم نیست .( دلاور ، 1380)

پایه هر علمی ،‌روش شناخت آن است ، اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم بکار می‌رود از اصطلاح روش تحقیق ، معانی خاص و متمایزی در متون علمی استنباط می شود این استنباطها گاهی دارای وابستگی هستند و در مواردی روش تحقیق و نوع ، مترادف فرض شده‌اند .

در اینجا به چندین استنباط مختلف در مورد روش تحقیق اشاره می شود .

• روش تحقیق به معنای رویکرد هستی شناسی ( مانند روش فلسفی )
• روش تحقیق به معنای مکاتب فکری و روشهای تحقیق طبیعت و جامعه ( مانند تجزیه گرایی با اثبات گرایی ، ابطال ‌گرایی ، فهم گرایی و غیره )
• روش تحقیق به عنوان یک فرایند نظام‌مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه حل یک مساله ، که در این مورد روش تحقیق مجموعه‌ای از قواعد ابزار و راه‌های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها ، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است ( خاکی ، 1378) در این تحقیق منظور از روش تحقیق ، بیشتر در معنای سوم آن است .

هرتحقیقی ،‌تلاشی سیستماتیک و روش‌مند به منظور دستیابی به پاسخ یک پرسش ، یا راه حل برای یک مساله است با توجه به اینکه پرسشها و مسأله‌ها ، ماهیت‌های گوناگون دارند ، لذا می‌توان بر پایه چگونگی این پرسشها و مساله‌ها ، تحقیقات را طبقه‌بندی کرد . به عبارتی دیگر در طبقه بندی تحقیقات برحسب اهداف ، قبل از هر چیز بر میزان کاربرد مستقیم یافته‌ها و درجه تعمیم پذیری آنها در شرایط دیگر توجه می‌شود . در پژوهشهای علوم رفتاری با دو رویکرد مواجه هستیم :

الف – رویکرد خردگرایانه

ب- رویکرد طبیعت‌گرایانه

به عبارت دیگر در حوضه علوم رفتاری ، انتخاب رویکرد انجام پژوهش بر پایه جهان بینی و پارادایمی است که در پژوهش اختیار می‌کنیم .

پارادایم خردگرایانه با دیدگاه اصالت تحصل سروکار دارد ، و مفروضه آن این است که « واقعیت چیزی است که می‌توان بوسیله هراس خود آن را تجربه کرد » از ویژگی‌های پارادایم خردگرایانه ، تلخیص بودن ، تکرار پذیری و ابطال پذیری است .

پارادایم طبیعت گرایانه ، بر این فرض استوار است که واقعیت چیزی نیست که همه افراد بطور یکسان آن را مشاهده کنند ،‌و تجربه مشابهی از آن بدست آورنده مفروضه اصلی این پارادایم آن است که «‌ واقعیت مورد مشاهده ، تفسیر افراد و ذهنیت آنها بستگی دارد »

در حوضه علوم رفتاری کاربرد در پارادایم یاد شده ، منجر به دو دسته از روشهای تحقیق شده است :

• روشهای کمی که در آن از داده‌های کمی استفاده می‌شود .
• روشهای کیفی که در آن از داده‌های کیفی استفاده می‌شود .

بطور کلی روشهای تحقیق درعلوم رفتار را می‌توان با توجه به دو مدرک الف : هدف تحقیق ب: نحوه گردآوری داده‌ها طبقه‌بندی نمود .

دسته بندی تحقیقات براساس هدف :

تحقیقات علمی براساس هدف تحقیق ، به سه دسته تقسیم می‌شوند : بنیادی ، کاربردی و توسعه‌ای .

الف ) تحقیقات بنیادی:هدف اساسی این نوع تحقیقات ، آزمون نظریات ، تبیین روابط بین پدیده‌ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است ، تحقیقات بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی می‌پردازد با این هدف ، تحقیقات بنیادی درصدد توسعه مجموعه دانسته‌های موجود درباره اصول و قوانین علمی است این نوع تحقیقات ،‌نتیجه‌گرا هستند .

ب) تحقیقات کاربردی:هدف تحقیقات کاربردی ،‌توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است . به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش ، هدایت می‌شوند . این تحقیقات تحقیقاتی هستند که نظریه‌ها ، قانونمندی ، اصول و فنونی که درتحقیقات پایه تدوین می شوند را به منظور حل مسایل اجرایی و واقعی به کار می گیرند . این تحقیقات ، تصمیم‌گرا می‌باشند ، به عبارتی دراین نوع تحقیقات ، هدف پژوهش ،‌یافتنی مساله‌ای است که نتیجه آن بلافاصله می‌تواند در تصمیم‌گیری ،‌مورد استفاده قرار گیرد .

ج ) تحقیقات توسعه‌ای : فرایندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآورده آموزشی نظیر طرحها ، روشها و برنامه‌ها اجرا می شود . هدف اساسی این نوع تحقیقات تدوین یا تهیه برنامه و امثال آن است . بطوری که ابتدا موقعیت نامعین خاص ، مشخص شده و براساس یافته‌های پژوهشی ، طرح یا برنامه‌ویژه آن تدوین و تولید می شود . از این تحقیقات برای حل مسایل زیربنایی سازمان استفاده می شود ( سرمدی ، 1380)

دسته بندی تحقیقات برحسب نحوه گردآوری داده‌ها :

تحقیقات علمی را می‌توان براساس چگونگی بدست آوردن داده‌های مورد نیاز به دسته‌های ذیل تقسیم کرد :

الف ) تحقیقات توصیفی :شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است . اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود با یاری دادن به فرایند تصمیم‌گیری باشد . بیشتر تحقیقات علوم رفتاری را می‌توان در زمره تحقیقات توصیفی به شمار آورد . تحقیق توصیفی را می‌توان به دسته‌های زیر طبقه بندی کرد :

• تحقیقات پیمایشی :برای بررسی توزیع ویژگی‌های یک جامعه آماری ، روش تحقیق پیمایشی بکار می‌رود این نوع تحقیق می‌تواند برای پاسخ به سوالات پژوهشی از نوع دیگر مورد استفاده قرار گیرد:

ماهیت شرایط موجود چگونه است ؟

چه رابطه‌ای میان رویدادها وجود دارد ؟

وضعیت موجود چگونه است ؟

2- تحقیقات همبستگی :در این نوع تحقیقات ، رابط میان متغیرها براساس هدف تحقیق ، تحلیلی می‌گردد . تحقیقات همبستگی برحسب هدف به سه دسته تقسیم می شوند:

همبستگی دو متغییری : هدف ، بررسی رابطه دو به دو متغیرهای موجود در تحقیق است .

تحلیل رگرسیون : هدف ، پیش‌بینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته با توجه به تغییرات متغیرهای مستقل است .

تحلیل ماتریس همبستگی یا کوواریانس : تحقیقات تحلیل عاملی و مدل معادلات ساختاری .

3- اقدام پژوهشی ( پژوهش علمی ) :هدف این دسته از پژوهشها ، توصیف شرایط یا پدیده‌های مربوط به سیستم است . با استفاده از اقدام پژوهشی می‌توان موقعیت‌های ناملموس مربوط به اقدام و عملیات را مشخص کرد ، و در بهبودی آن کوشید . این نوع تحقیق درمباحث بهبود و تحول سازمانی دارای جایگاه ویژه‌ای است .

4- مطالعه موردی :در اینجا پژوهشگر به انتخاب یک مورد پرداخته و آنرا از جنبه‌های زیادی بررسی می کند این نوع تحقیق ، معمولاً از چهار مرحله بیان مساله و انتخاب واحد تحلیل یا مورد انجام عملیات میدانی به منظور گردآوری داده‌ها ؛ سازماندهی داده‌ها و تدوین گزارش ،تشکیل یافته است .

5- پس رویدادی (‌عملی مقایسه‌ای ) : به تحقیقاتی اطلاق می‌شود که در آنها پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته به بررسی علل احتمال وقوع آن می‌پردازد . به عبارتی دیگر این نوع تحقیق در جستجوی پی بردن به علت احتمالی از طریق معمول می‌باشد .

ب) تحقیقات آزمایشی:به منظور برقراری رابطه علی معلول میان دو یا چند متغیر از طرح‌های آزمایشی استفاده می‌شود . ویژگی‌های این نوع تحقیق عبارتند از :

سایر متغیرها بجز متغیر وابسته ثابت نگه داشته شده و کنترل می‌شوند.

تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته مشاهده می‌شود .

برای انجام این نوع تقسیمات گروه های آزمایشی و گواه مورد نظر قرار گرفته و از طریق آنها می‌توان به کنترل تفاوتهای میان آزمودنی‌ها پرداخت .

تحقیق حاضر با توجه به مبانی نظری عملی و هدف تحقیق در زمره تحقیقات کاربردی قرار می‌گیرد ، و از حیث نحوه گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی است .

چکیده :

این تحقیق و کارآموزی در مرکز پارس خودرو انجام می‌شود در این تحقیق و کارآموزی بنده تلاش می‌کنم ابتدا به طور جامع و مفصل درباره‌ی فناوری و نوآوری و تعریف هر کدام و عواملی که با این دو عامل می‌تواند ارتباط داشته باشد را توضیح و تفسیر کنم و برای این موضوع از کتا‌ب‌های مختلف از جمله نوشته‌های افراد ایرانی و بومی و همچنین از کتاب‌های لاتین استفاده می‌گردد .

ابتدا در این تحقیق مقدمه‌ای کوتاه در مورد تکنولوژی و فناوری نوشته می‌شود .

سپس به انواع روشهای تحقیق به طور خلاصه و کوتاه مثل تحقیقات بنیادی ، تحقیقات کاربردی – تحقیقات توسعه‌ای و غیره اشاره می‌شود .

سپس خودآوری مثل نوآوریهای کمکی ، اداری را بازی می‌کنیم و به توضیح آنها می‌پردازیم . سپس به پیاده سازی تکنولوژی در مرکز پارس خودرو و مرکز موتور این بخش کارخانه می‌پردازیم . بعداً به مرکز پارس خودرو می‌رویم و کوتاه درمورد نحوه ی تکنولوژی و زمینه‌ای نوآوری فناورانه در این مرکز صحبت می‌کنیم .

مدل‌های نوآوری تکنولوژی را توضیح می دهیم همراه با رسم شکل و سیستم آنها سپس به سوابق تحقیقی در این مرکز یعنی پارس خودرو می‌پردازیم یعنی می بینیم تا کنون چه فعالیتهایی در مورد فناوری و ارتقاء تکنولوژی در این مرکز توسط افراد مختلف به انجام رسیده است .

سپس به محدودیت‌ها و تنگناهای تحقیق و کارآموزی اشاره‌ای می‌کنیم که با چه مشکلاتی در این مرکز رو به رو بوده‌ایم .

سپس به شرح واژه نوآوری و اصطلاحاتی که با این کمله و واژه‌ در ارتباط هستند را توضیح می دهیم همراه با رسم نمودار آنها مراحل نوآوری را می‌‌نویسیم . مراحل نوآوری را از دیدگاه دانشمندان خارجی توضیح می دهیم .

فرایند نوآوری فناورانه را توضیح می‌دهیم به طور مفصل . ویژگی‌های این فرایند در آوری فناورانه را می‌‌نویسیم .

به انواع نوآوری محصول در شرکت و کارخانه پارس خودرو می‌پردازیم و آنها را توضیح می دهیم . سطح نوآوری و مقایسه‌ای بین انواع نوآوری انجام می‌دهیم .

کشش بازار را نشان می دهیم چند مدل زنجیره‌ای و شبکه‌ای در مورد نوآوری رسم می کنیم . مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقیق یکی از جنبه‌های عمده و ضروری پژوهش است نیاز واقعی به پژوهش ناشی از نیاز واقعی به دانستن است مطالعه‌ی منابع ممکن است به تعدادی از سوالهای پژوهشی پاسخ دهد و امکان دارد قبل از انتخاب یک سوال تحقیقی مناسب متوجه شوید که یافته‌های پژوهشی انجام شده چنان روشن و بدون ابهام هستند که لزومی برای انجام تحقیق وجود ندارد . اما باید توجه داشت که کلیه پژوهشهای انجام شده چنین نیستند و پژوهشهایی یافت می‌شوند که یافته‌های آنها دو پهلو و متضاد هستند . مطالعه‌ی منابع ، شامل مطالعه‌ی کلیه منابعی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با موضوع پژوهشی در رابطه است . این مطالعه به پژوهشگر کمک می کند تا به نظریه‌هایی دسترسی پیدا کند که ممکن است در برنامه‌ریزی تحقیق او را یاری دهد .

کلیات (‌اهداف کلی و جزئی )

معمولاً در تحقیق‌های علمی و کارآموزی ؛ محقق و کارآموز هدف خاصی را به منظور رفع یا کاهش معضلات و مشکلات و آثار ناشی از آنها و نهایتاً قرار دادن یافته‌های تحقیق در اختیار اندیشه تعقیب می نماید . بر همین اصل اهداف تحقیق به صورت زیر بیان می‌شود :

• اهداف :

هدف اصلی این تحقیق عبارتست از :

« آسیب شناسی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو »

اهداف فرعی عبارتند از :

شناسایی وضعیت کنونی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو

شناسایی نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل نوآوری ایده‌آل ( مدل نوآوری (zaki and khalil)

شناسایی عوامل موثر بر بهبود این فرایند در مرکز پارس خودرو در اولویت بندی آنها .

ارائه راهکارهایی برای بهبود این فرایند .

• پر سشها

پرسش اصلی تحقیق : آسیب‌های فرایند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو کدامند ؟

پرسش‌های فرعی تحقیق عبارتند از :

• وضعیت کنونی فرآیند نوآوری فناورانه در مرکز پارس خودرو چگونه است ؟
• نقاط ضعف این فرایند در مقایسه با مدل ایده‌آل کدامند ؟
• عوامل موثر بر بهبود این فرایند کدام و اولویت‌بندی آنها چگونه است ؟
• چه راهکارهایی را می توان برای بهبود این فرایند ارائه داد ؟

 ب) اهمیت و ضرورت تحقیق :

پاویت (pavitt) ،‌دلایل اهمیت نوآوری فناورانه را اینگنونه بیان می‌کند